Relativna atomska i molekulska masa; Količina tvari

Atomi su veoma male čestice i imaju malu masu koju je nemoguće izmjeriti. Međutim, kako je sva masa atoma koncentrisana u jezgru gdje se nalaze nukleoni, možemo je izračunati množenjem masenog broja atoma i prosječne mase nukleona.

Prosječna masa nukleona iznosi 1,67*10^-24g i naziva se unificirana atomska jedinica mase (u). Toliko iznosi 1/12 mase atoma ugljika C-12.

Relativna atomska masa (Ar) je broj koji pokazuje koliko puta je masa atoma nekog elementa veća od unificirane atomske jedinice mase. To je veličina koja nema jedinicu i čita se iz PSE napisana pored svakog simbola.

Relativna molekulska masa (Mr) je broj koji pokazuje koliko puta je masa molekule veća od unificirane atomske jedinice mase. Ova veličina također nema jedinicu, a računa se sabiranjem relativnih atomskih masa svih atoma prisutnih u molekuli.

Npr. Relativna atomska masa vode H₂O računa se iz relativnih atomskih masa kisika i vodika:

Ar(H)=1, Ar(O)=16, slijedi Mr(H₂O)= 2*Ar(H) + Ar(O)= 2*1 + 16= 2+16=18

Uradi sam!

Izračunaj relativne molekulske mase za slijedeće spojeve:

1. H₃PO₄
2. Mg(OH)₂
3. Al₂O₃

 a) 98; b) 58; c) 102;

MOLARNA MASA i KOLIČINA TVARI

Sa relativnom atomskom i molarnom masom usko je povezana još jedna veličina koja se naziva molarna masa (M). Ona predstavlja odnos mase tvari i njene količine, a brojčano je jednaka relativnoj atomskoj, odnosno molekulskoj masi. Jedinična je veličina izražena u gram molima (g/mol).

Količina tvari (n) je jedna od osnovnih fizičkih veličina čija je mjerna jedinica mol.

Jedan mol bilo koje tvari sadrži onoliko čestica koliko ima atoma u 12 grama ugljika C-12. Taj broj naziva se Avogadrov broj i iznosi N_A= 6,023*10²³.

Količina tvari računa se kao odnos mase i molarne mase tvari, tj.

n=m/M

Znajući ove pojmove,vrlo lako možemo računati masu ili količinu neke tvari.

VJEŽBAJMO: Na velikom odmoru si bio žedan, pa si kupio flašicu vode. Na ambalaži je pisalo da se tu nalazi 360g vode. Izračunaj količinu vode u tvojoj flašici.

Rješenje : m(H₂O)=360g                   n(H₂O)=m(H₂O)/M(H₂O)

                M(H₂O)=18g/mol               n(H₂O)=360g/18(g/mol)

n(H₂O)=?                              n(H₂O)=20mol

U flašici se nalazi 20 mola vode.