Biološka raznolikost – ili biodiverzitet – je jedan od ključnih pojmova u očuvanju prirode koji obuhvata svo bogatstvo živih organizama u najrazličitijim pojavnim oblicima.
Konvencija o biološkoj raznolikosti (CBD) definira biološku raznolikost kao "sveukupnost svih živih organizama koji su sastavni dijelovi, između ostalog, kopnenih, morskih i drugih vodenih ekosistema i ekoloških kompleksa; te uključuje raznolikost unutar vrsta, između vrsta i raznolikost ekosistema."
Konferencija o životnoj sredini i razvoju (Samit o Zemlji) Ujedinjenih Nacija je 1992. godine definisala biološki diverzitet kao „varijabilnost među živim organizmima iz svih izvora, uključujući, između ostalog, zemaljske, morske i ostale vodene ekosisteme, i ekološke komplekse čiji su dio; ovo uključuje diverzitet unutar vrsta, između vrsta i u ekosistemima“. Ova definicija se koristi u Konvenciji Ujedinjenih Nacija o biološkom diverzitetu – međunarodnom dokumentu koji definiše politiku biodiverziteta na globalnom nivou.
Najjednostavnije rečeno, biodiverzitet je raznolikost živog svijeta na planeti.
Iako u tom pogledu postoje različite procjene, smatra se da je do danas na našoj planeti poznato preko milion životinjskih i pola miliona biljnih vrsta, a skupa sa neopisanim oblicima, taj broj doseže obim i 3–10 miliona.
Medjutim, na Zemlji su se počele da gube vrste i staništa sa sve većom i zabrinjavajućom brzinom, I to najviše zbog destruktivnih aktivnosti čovjeka. To je jako zabrinjavajuće, jer je biološka raznovrsnost resurs od kojeg porodice, zajednice, nacije i buduće generacije zavise.
Ako postoji kriza biodiverziteta, naše zdravlje i sredstva za život će se takođe naći u opasnosti.
Smanjenje biodiverziteta znači suočavanje čovječanstva sa budućnošću u kojoj su zalihe hrane podložnije bolestima i štetočinama, i gdje su čista i pitka voda luksuz kojeg uopšte neće ni biti dovoljno.
Zbog toga su sačinjene tzv. Crna knjiga kao spisak istrebljenih vrsta od strane čovjeka, te Crvene knjige koje predstavljaju naučno-stručne publikacije u kojima su navedene sve vrste organizama koje podliježu zaštiti prema međunarodnoj klasifikaciji stepena ugroženosti:
- vrste pred istrebljenjem;
- vrste u opasnosti od istrebljenja;
- ranjive (osjetljive vrste);
- rijetke vrste.
Podaci svjetskih organizacija za zaštitu životne sredine o ugroženosti biodiverziteta su poražavajući:
- svakoj četvrtoj vrsti sisara prijeti istrebljenje;
- procjenjuje se da svakog dana nestane oko 36 000 vrsta;
- pred izumiranjem je i oko 50% biljaka
- za samo 30 godina uništeno je skoro 20% tropskih kišnih šuma
- isušeno je oko 50% močvarnih područja itd.
Dodo je izumrla vrsta ptice, koja je bila endemična za ostrvo Mauricijus. Iz porodice golubova, ova vrsta se hranila voćem i gnijezdila na tlu. Njeno izumiranje krajem 17. vijeka je prouzrokovano dolaskom čovjeka na Mauricijus 1598. godine.